Các nhà khoa học đã phát hiện, rễ và quả Dành dành có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, hạ huyết áp,… rất tốt cho những bệnh nhân bị suy giảm các chức năng thận như suy thận, viêm cầu thận.
Đặc điểm cây Dành dành
Cây Dành dành hay còn có tên khác là chi tử, có tên khoa học là Gardenia Jasminoides Ellis , thuộc họ Cà phê Rubiaceae.
Cây Dành dành sống nhiều ở các nước Đông Nam Châu Á. Chúng mọc hoang ở những nơi gần rạch nước, nhiều nhất là ở các vùng đồng bằng từ Nam Hà tới Long An. Cũng có nhiều nơi thích trồng loại cây này làm cảnh.
Người ta thường sử dụng phần lá, rễ và quả dành dành để chữa bệnh. Trong đó, lá thường được dùng tươi, thu hái quanh năm.
Rễ cũng được thu hái quanh năm, đem rửa sạch, thái lát mỏng, phơi khô để dùng dần. Quả sẽ được hái khi đã chín, ngắt bỏ cuống đem phơi hoặc sấy khô.
Dành dành là một loại cây nhỏ, cao khoảng 1 – 2m có thân thẳng, nhẵn, phân thành nhiều cành.
Lá hình thuôn trái xoan hay hình bầu dục dài, nhẵn bóng mọc đối nhau. Hoa mọc đơn độc ở đầu cành, có màu trắng tinh khiết, rất thơm, thường nở vào mùa hè.
Quả có hình chén với 6 – 9 góc, có 2 – 5 ngăn, chứa rất nhiều hạt, khi chín có màu vàng đỏ, mùi thơm và vị hơi đắng.
10 công dụng của cây Dành dành
Trị viêm thận cấp
Dùng 15g dành dành, 40g bồ công anh, 30g hoạt thạch sắc lấy nước uống hằng ngày. Uống mỗi ngày một thang, liên tục từ 2 – 3 tháng.
Trị bí tiểu tiện, sỏi đường tiết niệu
Dùng rễ dành dành, cỏ mã đề, kim tiền thảo, mỗi vị 12g sắc nước uống. Mỗi ngày uống 1 thang, liên tục trọng vòng 10 ngày.
Trị sỏi thận
Dùng
– Quả dành dành 20g
– Kim tiền thảo 30g
– Vỏ núc nác 16g
– Lá mã đề 20g
– Xương bồ 8g
– Mộc thông 12g
– Tỳ giải 30g
– Cam thảo đấy 16g
– Ý dĩ nhân 20g
– Quế chi 4g
Tất cả các vị trên đem rửa sạch, thái nhỏ, phơi khô trong bóng mát rồi cho vào ấm đất sắc với 4 bát nước. Sắc cho đến khi còn 2 bát, sau đó chắt hết nước ra rồi lại cho 4 bát nước khác vào sắc tiếp 2 lần nữa, mỗi lần sắc còn 1,5 bát.
Trộn tất cả 3 lần nước lại với nhau và chia thành nhiều lần uống trong ngày. Nên dùng liên tục từ 2 – 3 tháng.
Chữa vàng da, vàng mắt, viêm gan:
Dùng 12g Dành dành, 24g Nhân trần sắc với 600ml nước cho đến khi cô lại còn 100ml rồi cho thêm một ít đường đủ thành siro. Dùng siro này chia thành 3 lần uống trong ngày.
Hoặc cũng có thể dùng bài thuốc “chi tử bá bì thang” của Lâm sàng thường dụng trung thủ sách như sau: Dành dành 16g, Hoàng bá 12g, Cam thảm 4g đem sắc thành nước uống.
Chữa lở loét, cổ họng đau không thể nuốt thức ăn
Dùng quả Dành dành đốt cho thành than rồi hòa với lòng trắng trứng bôi vào chỗ vết thương, cổ họng sẽ bớt đau nhanh chóng.
Chữa đau đầu, ù tai, chảy máu mũi
Dùng 16g quả Dành dành sao vàng, hạ thổ, 16g hạt Muồng sao cháy đen rồi sắc hai vị này thành nước uống hằng ngày.
Chữa thổ huyết, ho ra máu
Dùng 20g quả Dành dành sao vàng và 20g hoa Hoè sắc với nước uống. Khi uống nên cho thêm một chút muối để thuốc phát huy được hiệu quả.
Chữa chảy máu cam
Dùng quả Dành dành, rễ cỏ tranh, lá sen, mỗi vị 12g sắc thành nước uống.
Chữa bong gân, đau nhức
Dùng Dành dành đem giã nát, tán thành bột khô trộn với một ít rượu, một ít bột dẻo rồi đắp lên chỗ vết thương, băng bó lại cẩn thận. Cứ 3 – 5 ngày lại thay thuốc một lần.
Tuy nhiên trong trường hợp sưng tấy nặng có thể thay thuốc ngày 1 lần. Lưu ý bài thuốc này không có tác dụng khi bị gãy xương.
Chữa mụn nhọt
Dùng 12g Dành dành, 15g Bồ công anh, 8g Kim ngân hoa đem sắc nước uống. Uống liên tục trong vòng 7 ngày cho đến khi mụn nhọt gom mủ và khô lại.
Ngoài những công dụng trên, Dành dành còn có thể chữa phù thũng do nhiệt độc, bỏng, côn trùng cắn,…
