Bệnh bại não hay còn gọi là bệnh liệt là sự tổn thương một phần hoặc nhiều phần của bộ não gây rối loạn hành vi, vận động và tư thế biểu hiện nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến tê liệt. Đây là một căn bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến trung ương thần kinh điều khiển cơ thể hoạt động. Bệnh không do di truyền tuy nhiên bệnh có thể xuất hiện rất sớm từ khi còn nhỏ.
1. Khái niệm bệnh bại não là gì?
Bệnh bại não là một căn bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến trung ương thần kinh điều khiển cơ thể hoạt động. Bệnh không do di truyền tuy nhiên bệnh có thể xuất hiện rất sớm từ khi còn nhỏ.
Có ba biểu hiện thường gặp là thể liệt cứng thường hay gặp nhất, thể múa vờn hay còn có tên gọi khác là loạn động, biểu hiện cuối cùng là thể thất điều.
Bệnh bại não đi theo người bệnh suốt đời, tuy nhiên bệnh sẽ không tiến triển nặng hơn, những người bị bệnh bại não vẫn có tuổi thọ bình thường.
Đối với bệnh nhẹ người bệnh vẫn có thể sinh hoạt, sống một cách bình thường. Nhưng đối với bệnh nặng, có thể dẫn đến những khuyết tật nghiêm trọng hơn.
Tuy nhiên một số trường hợp người bệnh mặc cho những trợ ngại về thể chất nhưng vẫn có trí thông minh siêu việt. Bệnh thường hay gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, do hệ miễn dịch và sức đề kháng còn yếu, chưa hoàn chỉnh.
2. Nguyên nhân
Bệnh bại não không phải do di truyền, nguyên nhân gây bệnh bại não thường do các tác nhân tác động từ môi trường bên ngoài. Dưới đây là một số nguyên nhân gây bệnh:
- Do gặp chấn thương trong quá trình mang thai, trong khi sinh đẻ hay trong những giai đoạn trẻ đầu đời. Thai nhi dễ bị tổn thương, đặc biệt là phần đầu, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ sau này.
- Tình trạng thiếu oxy kéo dài trong quá trình sinh hoặc sau sinh dẫn đến tình trạng não thiếu khí khiến cho nguy cơ mắc bệnh bại não cao.
- Nhiễm trùng trong thời kỳ mang thai lây từ mẹ sang con. Thai nhi chưa có đầy đủ chức năng, không có hệ miễn dịch hoàn chỉnh dễ nhiễm khuẩn. Dẫn đến tình trạng nhiễm trùng tăng nguy cơ mắc bệnh bại liệt não.
- Khi trẻ sinh ra, cơ thể và sức đề kháng yếu, nếu không chăm sóc trẻ chu đáo trẻ có nguy cơ nhiễm trùng trong những năm đầu đời.
Ảnh hưởng, nghiêm trọng đến những sự phát triển của não và cơ thể. Vi khuẩn dễ dàng xâm nhập, tàn phá não bộ và hệ thần kinh gây ra bệnh bại não ở trẻ từ khi còn sớm.
- Nhiều yếu tố ngoại lại có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bại não như chấn thương, nhiễm trùng, thiếu oxy,…Chúng ta cần phải lưu ý và bảo vệ trẻ thật cẩn thân trong giai đoạn thai kỳ và những năm đầu đời.
3. Triệu chứng- dấu hiệu nhận biết bệnh
Người mắc bệnh bại não có những biểu hiện dưới đây:
Di chuyển khó khăn
Người mắc bệnh bại não thường khó khăn chuyển động tay, chân, không thể di chuyển như người bình thường.
Lực cơ bắp yếu, kém phát triển, cơ bắp nhỏ, khả năng phối hợp giữa các bộ phân cơ thể kém, có thể biểu hiện mắt lé.
Trường hợp trẻ sơ sinh mắc bệnh bại não thường có xu hướng chán ăn, và gặp nhiều vẫn đề khác trong việc ăn uống.
Bại não có nhiều mức độ biểu hiện từ nhẹ, trung bình, đến nặng. Tùy vào tình trạng bệnh mà người bệnh có gặp những khó khăn khác nhau, trong trường hợp nặng nhất là bại liệt không thể di chuyển.
Bệnh bại não có biểu hiện căng cứng cơ
Não là trung tâm thần kinh điều khiển toàn bộ hoạt động của cơ thể, khi một phần não bị bại liệt gây ảnh hưởng đến việc điều hành hoạt động của cơ thể như: khó thực hiện các hoạt động bình thường đặc biệt là ở vùng chân, tay và vùng lưng.
Các cơ khó di chuyển, bị căng cứng dẫn đến cử động khó khăn, không chính xác, chân tay run rẩy mỗi khi cử động. Người bệnh không thể giữ thăng bằng và không vận động nhịp nhàng các bộ phận. Các hoạt động chậm, khó làm chủ, không thể ngồi thẳng lưng.
Ảnh hưởng đến tư duy
Bệnh bại não gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tư duy, logic của não, người bệnh có biểu hiện tư duy chậm hơn người bình thường. Khó thực hiện những phân tích đơn giản, tính toán sai,…ảnh hưởng nghiêm trọng đến học tập và công việc.
Hoạt động các giác quan giảm
Người mắc bệnh bại não bên cạnh những biểu hiện căng cứng cơ, vận động khó khăn, tư duy chậm mà còn có thể đi kèm những biểu hiện giảm độ nhạy của các giác quan như thính giác, thị giác và xúc giác. Vì hoạt động của các giác quan giảm dẫn đến cơ thể phản ứng chậm với những kích thích của môi trường.
Người mắc bệnh bại não có những biểu hiện tâm thần
Người mắc bệnh bại não thường có những biểu hiện tâm thần, thần kinh không ổn định do hoạt động não không như người bình thường, não chậm phát triển.
Khi gặp những triệu chứng biểu hiện như trên thì có nhiều khả năng mắc bệnh bại não. Người bệnh nên đi khám và tham khảo ý kiến của bác sĩ phương pháp điều trị bệnh hiệu quả.
Việc chuẩn đoán sớm có thể hỗ trợ ngăn ngừa những triệu chứng, hạn chế tối thiểu các biến chứng đồng thời giúp kiểm soát bệnh tốt hơn. Khi thấy bất kỳ dấu hiệu hoặc biểu hiện bất thường về phối hợp động tác, cử chỉ khó khăn, căng cứng cơ cần đến gặp bác sĩ thăm khám ngay lập tức.
4. Phương pháp điều trị
Bài thuốc điều trị bệnh bại não
Đông y
Pháp trị: Kiện tỳ hóa đàm, tức phong tỉnh não.
Bài thuốc: “Hoàng liên ôn đờm thang”
Thành phần: 3g mỗi vị Hoàng liên, Đờm tinh, Xương bồ 9g mỗi vị Bán bạ chế, Tích thực, Trúc nhự, Bạch thuật, 15g mỗi vị Thiên ma, Phục linh
Cách dùng: sắc các dược liệu lên với nước khoảng 1 canh giờ, rồi chắt ra cốc để nguội mới uống.
Tác dụng thuốc: Thủy xương bồ có tính cay, ôn. Ôn trường vị, kích thích tiêu hóa. Thuốc bổ. Bạch truật có tính ngọt, đắng, hơi ấm. Kiện tỳ, táo thấp, cầm mồ hôi.
Bán hạ có tính cay, ôn. Hạ khí nghịch, tiêu đờm. Chỉ thực có tính đắng, chua, hơi hàn. Phá khí, tiêu tích, hóa đờm, trừ bĩ.
Phục linh có tính ngọt, nhạt, bình. Lợi thủy, thẩm thấp, bổ tỳ định tâm. Thiên ma có tính ngọt, cay, hơi đắng, bình.
Thăng thanh, giáng trọc, tán phong, giải độc. Hoàng liên có vị đắng, lạnh. Tả tâm nhiệt. Giải khí bản nhiệt của thiếu âm. Trúc nhự có vị ngọt, hơi lạnh. Thanh nhiệt, lương huyết
Nam y
Pháp trị: Tư bổ can thận, tức phong, tiềm dương.
Bài thuốc: “Đại định phong chu gia giảm”
Thành phần: 12g mỗi vị Xích thược, Sinh địa, Bạch thược, A giao, Quy bản, Địa long, 15g mỗi vị Mạch đông, Miết giáp, 30g Trân châu, Ngũ vị tử 3g, Mẫu lệ 4,5g, Chích thảo 5g, Kê tử hoàng 1 cái.
Cách dùng: sắc các dược liệu lên với nước khoảng 1 canh giờ, rồi chắt ra cốc uống.
Tác dụng thuốc: A giao – Vị ngọt, tính bình. Tư âm, bổ huyết. Quy bản – Ngọt, mặn, hàn. Tư âm, bổ tâm thận. Miết giáp – Vị mặn, hàn, vào can, phế, tỳ.
Dưỡng âm, nhuận kiên, tán kết. Sinh địa – Hàn, ngọt, đắng. Nuôi thận, dưỡng âm – huyết. Ngũ vị tử – Chua, mặn, ôn. Cố thận, liễm phế, cố tinh, chỉ mồ hôi.
Cường gân ích khí, bổ ngũ tạng. Mạch môn – Ngọt, đắng, mát. Nhuận phế, sinh tân. Kê tử hoàng – Tư âm huyết, tức phong. Mẫu lệ – Mặn, chát, hơi hàn.
Tư âm tiềm dương, hóa đờm cố sáp. Bạch thược – Đắng, chua, hơi hàn. Dưỡng huyết, liễm âm. Lợi tiểu, nhuận gan.
Xích thược – Đắng, lạnh. Thanh nhiệt, lương huyết. Địa long – Mặn, hàn, vào kinh tỳ, vị, thận. Thanh nhiệt, trấn kinh, lợi tiểu, giải độc. Cam thảo – Ngọt, bình. Bổ tỳ, nhuận phế, giải độc.
4. Cách phòng ngừa bệnh
Tập thói quen sinh hoạt lành mạnh, khoa học
Bạn có thể tập thói quen sinh hoạt lành mạnh, khoa học như vệ sinh cơ thể sạch sẽ, chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, khoa học, rèn luyện, luyện tập thể dục thể thao thường xuyên,…sẽ giúp phòng tránh nguy cơ mắc bệnh bại não ở trẻ. Tránh xa những tác nhân có hại, môi trường ẩm ướt, ô nhiễm ẩn chứa nhiều vi khuẩn để tránh bị nhiễm trùng.
Tham khảo ý kiến bác sĩ
Khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh bại não, cần đến trung tâm y tế bệnh viên tham khảo ý kiến bác sĩ, tìm hiểu nguyên nhân gây bênh, điều trị theo chỉ đinh của bác sĩ để chữa trị bệnh hiệu quả.
Việc tìm hiểu nguyên nhân gây bênh có thể đinh hướng phương pháp điều trị phù hợp. Bên cạnh đó, ngay cả trước khi mắc bênh, cũng cần tham khảo những lời khuyên về phòng ngừa bệnh bại não cho trẻ để hạn chế nguy cơ mắc bệnh ở trẻ.
Cải thiện môi trường sinh hoạt cho trẻ mắc bệnh bại não
Cho trẻ đi học ở những trường học đặc biệt và các dịch vụ xã hội được thiết kế riêng cho trẻ mắc bệnh bại não.
Việc này có thể giúp cho trẻ cảm giác thoải mái, có thể học tập, sinh hoạt bình thường với những người mắc bệnh bại não khác. Đồng thời có thể giúp bé cải thiện tình trạng bệnh tốt hơn.
Thái độ của mọi người xung quanh đối với trẻ mắc bệnh bại não
Đối với trẻ mắc bệnh bại não thường bị bạn bè cười đùa, trêu chọc có thể khiến trẻ tự kỉ, trạng thái tâm lý không tốt.
Không có lợi đối với sức khỏe và tình trạng bệnh của trẻ. Gia đình nên quan tâm trẻ, chăm sóc trẻ tốt hơn, không phân biệt đối xử với trẻ, bên cạnh đó xã hội và cộng đồng cũng tạo điều kiện cho trẻ phát triển.
Bên cạnh đó việc điều trị phục hồi cho trẻ từ sớm cũng vô cùng quan trọng có thể cải thiện tình trang bệnh.
Giúp trẻ lớn lên khỏe mạnh, phát triển toàn diện, hòa đồng với bạn bè, không gây trở ngại trong quá trình học tập và sự phát triển của bé.
Trên đây là một số thông tin về căn bệnh hại não mà chúng tôi muốn chia sẻ với các bạn đọc giả. Chúng tôi khuyên bạn nếu bệnh nhẹ sẽ không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày.
Nhưng nếu bệnh nặng cần tìm đến các trung tâm bệnh viện, y tế thăm khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không nên áp dụng khi không có sự hướng dẫn và sử dụng từ bác sĩ.
