Bệnh chấn thương cổ là tình trạng cổ gặp chấn thương do cử đông mạnh, bất ngờ, hay chịu tác động lực mạnh tử tác nhân bên ngoài. Điều này khiến cho vùng dây chằng, cơ, xương và đĩa đệm ở vùng cổ bị tổn thương. Gây ra những hậu quả từ nhẹ đến nặng tuy mức độ chấn thương. Nhẹ thì gây phiền toái, khó chịu, nặng thì khiến cơ thể bại liệt, giảm, mất khả năng lao động cho người bệnh.
Khái niệm
Cổ là bộ phận chứa nhiều dây thần kinh và cơ quan quan trọng đặc biệt là cột sống cổ. Một khi cổ bị chấn thương có nguy cơ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng người bệnh.
Nghiêm trọng nhất có thể dẫn đến bại liệt toàn thân do cột sống bị chấn thương ảnh hưởng đến khả năng đi lại.
Trên cổ còn có vùng thanh quản giúp con người giao tiếp. Nếu bộ phận bị tổn thương có thể ảnh hưởng đến giọng nói.
Có thể thấy cổ có vai trò rất quan trọng và liên quan đến nhiều chức năng của cơ thể. Vì vậy khi người bệnh mắc bệnh chấn thương cổ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động hàng ngày và tính mạng người bệnh.
Bệnh chấn thương cổ có thể do tai nạn xe cộ, ngã, hay chấn thương do vật sắc nhọn đâm. Gây ra nhiều chấn thương đến các cơ quan như:
- Khí quản: tắc nghẽn khí quản, thủng khí quản,…
- Thực quản: viêm trung thất
- Tĩnh mạch và động mạch: Xuất huyết máu, đột quỵ, phình mạch máu,…
- Cột sống: Gãy cột sống, bại liệt cột sống,…
- Thanh quản: Viêm thanh quản, thủng thanh quản,…
Các chấn thương trên đều để lại những hâu quả, biến chứng nghiêm trọng đến cơ thể. Người bệnh khó sinh hoạt, hoạt động một cách bình thường.
Nguyên nhân
Do tai nạn, ngã hoặc bị thương
Nguyên nhân gây bệnh chấn thương cổ chủ yếu là do tai nạn, ngã, hay bị thương do dao, kéo, vật sắc nhọn hay súng, đạn,…
Theo số liệu thống kê thì số người mắc bệnh chấn thương cổ do tai nạn giao thông gây ra lên đến hơn 40% trong các ca chấn thương cổ.
Ý thức tham gia giao thông kém
Do nhiều người tham gia giao thông không đội mũ bảo hiểm, ý thức tham gia giao thông kém, lượn lách, đánh võng.
Khiến cho tỉ lệ tại nạn giao thông tăng cao. Để bảo vệ chính bản thân, ban nên chấp hành tham gia giao thông an toàn, đúng luật, có ý thức kỷ luật.
Bệnh chấn thương cổ có khả năng mắc ở bất kỳ ai, độ tuổi nào. Tuy nhiên theo thống kế thì tỉ lệ mắc bệnh chấn thương cổ ở nữ nhiều hơn nam.
Triệu chứng- dấu hiệu nhận biết bệnh
Còn tùy thuộc vào loại chấn thương mà bệnh chấn thương cổ sẽ có những biểu hiện khác nhau. Như chấn thương khí quản, thanh quản, chấn thương cột sống, động tĩnh mạch máu,…
Mỗi vị trí trấn thương khác nhau mà triệu chứng bệnh biểu hiện lâm sàng cũng khác. Dưới đây là những triệu chứng thường gặp, bao gồm:
Triệu chứng chung
Khi mắc bệnh chấn thương cổ do gặp tai nạn bất ngờ thì thường cảm thấy đau cổ. Cơn đau bắt đầu sau khi gặp tai nạn ngay lập tức, sau một vài giờ, thậm chí sau một vài ngày mới có cảm giác đau.
Ngoài ra người bệnh còn có cảm giác căng cứng phần cổ, khó cử động, mỗi khi cử động thấy đau, có biểu hiện đau sau đầu.
Trong trường hợp gặp chấn thương nặng người bệnh có thể thấy cơn đau lan sang các khớp vai đến cánh tay. Xuất hiện triệu chứng tê, cứng, khó khăn trong việc hoạt động, thao tác cử chỉ, không thể phối hợp động tác nhịp nhàng.
Bên tai xuất hiện những âm thanh lạ như tiếng huýt sao, tiếng reng, tiếng rì rì,…Có hiện tượng ù tai, đau sau đầu, Người mắc bệnh chấn thương cổ có biểu hiện khó nuốt, buồn nôn gây trở ngại trong việc ăn uống.
Khó thở do chấn thương khí quản
Đây là biểu hiện chứng tỏ bạn đã mắc bệnh chấn thương cổ ảnh hưởng đến vùng khí quản.
Khí quản bị tắc nghẽn do chấn thương khiến cho không khí không thể lưu thông trong các mô mềm ở cổ. Đường thở bị tắc nghẽn gây khó thở để lâu có thể dẫn đến tình trạng tức ngực, đau ngực.
Khó nuốt do chấn thương thực quản
Khi mắc bệnh chấn thương cổ vùng thực quản người bệnh có biểu hiện khó nuốt thức ăn. Do đường thực quản bị tắc hoặc chấn thương khiến cho thức ăn khó trôi, mắc vùng cổ.
Chấn thương thực quản ảnh hưởng liên quan đến khí quản dẫn đến tình trạng khó thở, đau ngực.
Xuất huyết vùng cổ do chấn thương mạch máu
Đây là biểu hiện do chấn thương động mạch cảnh hoặc tĩnh mạch chủ gây lên hiện tượng chảy máu trong vùng cổ.
Chảy máu nhiều có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu, suy nhược cơ thể. Nghiêm trọng có thể dẫn đến mê man, trạng thái tinh thần bất ổn, thiếu hụt thần kinh khu trú.
Di chuyển khó khăn do chấn thương cột sống
- Bệnh chấn thương cổ nguy hiểm nhất có thể nói là chấn thương cột sống một trong những bộ phận quan trọng nhất của cơ thể. Người chấn thương cột sống thường có biểu hiện yếu đuối, khó khăn di chuyển, cơ thể như bị trút hết sức lực.
- Kèm theo đó là các biểu hiện khó thở, tê cứng, chân tay nhũn hết sức. Do dây thần kinh cột sống điều khiển các chi hoạt động bị chấn thương nên không thể điều khiển được.
Nếu như bạn phát hiện bản thân bắt gặp những triệu chứng như trên thì có khả năng bạn đã mắc bệnh chấn thương cổ. Cần phải đến các trung tâm, cơ sở y tế, bệnh viện kiểm tra, chụp CT để kiểm tra có bị chấn thương vùng cổ không.
Phương pháp điều trị
Đông y
Thành phần: 12g mỗi vị lá cúc tần, lá trầu không, lá xạ can (rẻ quạt), 20g Nghệ già.
Cách dùng: Đem nghiền nát số thuốc trên, trộn cùng ít giấm, sau đố bọc gạc bó vào vùng cổ bị chấn thương. Băng chặt lại, cứ hai ngày lại thay một lần, để thuốc đạt công hiệu.
Công dụng: Bài thuốc bôi ngoài trên có tác dụng chữa bong gân, lưu thông khí huyết, chống viêm sưng đồng thời giảm các triệu chứng đau cho người bệnh.
Nam y
- Thanh nhiệt hoạt huyết
Thành phần: Hoàng liên, sinh địa, đơn bì, hoàng cầm, hoàng bá,.. là các dược có tính hàn, thanh nhiệt
Cách dùng: đem sắc các nguyên liệu trên với nước khoảng 30 phút, đem uống mỗi ngày có tác dụng thanh nhiệt, hoạt huyết, lưu thông khí huyết.
Hỗ trợ cho việc điều trị bệnh chấn thương cổ. Tuy nhiên, khi uống cần chú ý hàn lương thái quá có thể dẫn đến cản trở việc tiêu tan vùng ứ trệ.
- Bài tiêu viêm
Thành phần: Lá móng tay 10g, huyết giác 12g, ngải cứu 12g, nghệ 8g, tô mộc 10g.
Cách dùng: Đem tất cả các nguyên liệu trên nấu thành dạng cao lỏng, mỗi ngày uống tầm 30ml. giúp hỗ trợ điều trị tiêu viêm.
- Bài thuốc bổ gân
Thành phần: Bột lộc giác xương 10g, bột cốt toái bổ 12g, mẫu lệ 4g.
Cách dùng: Cũng đem tất cả các nguyên liệu trên nấu thành dạng cao lỏng, uống khi còn nóng. Mỗi ngày uống khoảng 30ml hỗ trợ cho điều bổ xương gân.
Tác dụng: Các bài thuốc điều trị bệnh chấn thương cổ cổ truyền đề mang tính chất gia truyền. Bên cạnh điều trị bệnh chấn thương cổ qua uống thuốc, bôi ngoài còn kết hợp với nắn chỉnh để đạt hiệu quả tốt nhất.
Các thao tác dễ thực hiện, phương tiện đơn giản, dễ phổ cập, tuy nhiên chất lượng điều trị của y học cổ truyền trong các ca chấn thương cổ không cao bằng y học phương tây.
Tuy nhiên mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm riêng. Việc kết hợp y học cổ truyền và y học hiện đại là một điều vô cùng cần thiết đem lại hiệu quả trị bệnh cao, chất lượng hơn.
Cách phòng ngừa bệnh
Bệnh chấn thương cổ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng hoạt động của người khỏe mạnh, bình thường.
Để bảo vệ chính bản thân mọi người nên có biện pháp phòng tránh hiệu quả. Dưới đây là một số phương pháp phòng ngừa bệnh bảo vệ sức khỏe bản thân:
Tránh va chạm mạnh
Va chạm mạnh như tai nạn, ngã, chấn thương dao súng là nguyên nhân dẫn đến những chấn thương cổ. Để tránh bị chấn thương, chúng ta nên tránh xa các tác động này đến cơ thể.
Cẩn thận khi tham gia giao thông, leo trèo lên những vùng cao hay khi luyện tập thể dục thể thao,…
Đặc biệt những người cao tuổi có nguy có gặp chấn thương cao hơn do cơ thể suy yếu, xương cốt không còn dẻo dai.
Những tác động nhỏ cũng có thể khiến cho người già dễ bị tổn thương.
Chế độ sinh hoạt phù hợp đối với người mắc bệnh chấn thương cổ
Đối với người mắc bệnh chấn thương cổ thì cần có chế độ sinh hoạt phù hợp để tránh bệnh thêm nặng. Dưới đây là một số lời khuyên của bác sĩ cho người chấn thương cổ:
- Tránh va chạm bằng cách thắt dây an toàn và lái xe cần thận. Đằng sau trang bị thêm miếng dựa đầu để bảo vệ vùng cổ an toàn.
- Khi đi luyện tập thể thao nên mang theo những dụng cụ bảo hộ.
- Nên ngồi dựa lưng vào ghế tránh thương tổn đến vùng cổ, tư thế ngồi vững chắc.
- Dùng thuốc giảm căng, cứng cơ trước khi ngủ theo tư vấn của bác sĩ.
- Cần thông báo đến bác sĩ ngay khi gặp những triệu chứng đau đầu, cơ yếu, có triệu chứng ngứa ran vùng cánh tay.
Sơ cứu kịp thời khi gặp chấn thương
Khi bị thương nên chườm túi đá nên vùng bị chấn thương. Sau đó sử dụng một miếng nhiệt nóng, hoặc miếng nhiệt lạnh lên vùng tổn thương. Người bệnh nên mặc áo cổ mềm, hoặc không cổ tránh tổn thương cổ.
Bảo vệ vùng cổ khi bị thương
Khi ngủ nên dùng khăn cuốn lại hỗ trợ đỡ cổ, đường kính khăn nên có đường kính khoảng 5 cm là tốt nhất.
Trên đây là một số thông tin về bệnh chấn thương cổ, tuy không phải là căn bệnh quá nguy hiểm nhưng nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể gây ra những phiền toái cho người bệnh. Vì vậy cần phát hiện và điều trị bệnh càng sớm càng tốt, tránh ủ bệnh lâu.
Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không nên áp dụng khi không có sự hướng dẫn và sử dụng từ bác sĩ.
