Bệnh viêm màng não do tụ cầu là một trong những căn bệnh vô cùng nguy hiểm. Nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời, bệnh có thể để lại nhiều biến chứng khó lường, thậm chí là dẫn đến tử vong. Sau đây, chúng tôi xin cung cấp cho các bạn một số thông tin cơ bản để mọi người có thể hiểu được tường tận nhé.
1. Bệnh viêm màng não do tụ cầu là gì?
Màng não có nhiệm vụ bao bọc xung quanh não và tủy sống. Viêm màng não do tụ cầu là do vi khuẩn staphylococcus aureus hoặc epidermidisg gây nên, là một bệnh đang có nhiều thách thức và rất ít được biết đến về dịch tễ học của nó.
Tụ cầu gây bệnh ở 12 (36%) trường hợp sau mổ và 21 (64%) trường hợp viêm màng não do vi khuẩn lan vào qua đường máu.
Các chủng tụ cầu kháng methicillin được phân lập trong 6 trường hợp sau mổ chiếm tỉ lệ 50%. 10 trường hợp đi vào đường máu chiếm 48%. Mười hai trong số 16 trường hợp nhiễm tụ cầu kháng methicillin xảy ra 5 năm cuối.
Viêm màng não do tụ cầu vào theo đường máu được kết hợp với tuổi bệnh nhân già hơn, dùng thuốc tiêm, nhiễm ở cộng đồng, bệnh kèm theo trước.
Viêm màng não do tụ cầu ngoài hệ thần kinh trung ương, rối loạn tình trạng tâm thần, sốt, sốc nhiễm khuẩn, và vãng khuẩn máu.
Viêm màng não do tụ cầu sau phẫu thuật và vào qua đường máu khác nhau về hội chứng lâm sàng. Viêm màng não do tụ cầu vào đường máu có những hệ quả tàn phá của hội chứng lâm sàn và làm tăng tỉ lệ tử vong, đặc biệt nếu nhiễm chủng này từ cộng đồng.
2. Nguyên nhân
Căn nguyên của bệnh là vi khuẩn gram dương, ưa khí hoặc kị khí, được chia làm 3 loại chính:
Tụ cầu khuẩn vàng (aureus)
Sinh ra các độc tố như độc tố gây tan huyết, độc tố ruột, độc tố hủy da và các enzyme có thể lan tỏa như coagulase, hyaluronidase, và các protease khác.
Tụ cầu vàng chính là tác nhân chính gây nên bệnh viêm màng não do tụ cầu.
Tụ cầu khuẩn không có coagulase
- Vi khuẩn St.epidermis
St.epidermis có thể gây nhiễm khuẩn bệnh viện như viêm màng trong tim ở người có van tim nhân tạo, viêm khớp ở người có khớp nhân tạo, nhiễm khuẩn huyết ở người đặt ống thông dài ngày, viêm xương, tủy xương sau khi phẫu thuật.
- Vi khuẩn St.hominis, St.saprophyticus
Bên cạnh đó, còn có vi khuẩn St.haemolyticus, St.hominis, St.saprophyticus: đây là các loại vi khuẩn cơ hội chủ yếu gây nhiễm khuẩn bệnh viện. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm màng não tụ cầu.
Dịch tễ học
15 – 20% số người không sống trong bệnh viện mang các vi khuẩn này trong đường mũi, họng, ngoài ra còn mang ở hõm nách và vùng đáy chậu.
Các tụ cầu phát triển khi miễn dịch bị giảm, cơ thể lâm vào tình trạng toàn thân kém, không có sức lực, suy giảm hệ miễn dịch, sử dụng kháng sinh bừa bãi, đái đường, nghiện ma túy, chạy thận nhân tạo, dị ứng, eczema, hội chứng job tăng IgE kết hợp với những thay đổi mang tính chất eczema ở da.
Nhiễm trùng tụ cầu rất nguy hiểm do kháng thuốc. Có rất nhiều người mang tụ cầu ở mũi gây nên viêm màng não do tụ cầu.
3. Các triệu chứng và biến chứng của bệnh
Triệu chứng
Nhiễm tụ cầu đôi khi có thể gây ra phản ứng màng não làm nhầm lẫn với viêm màng não do não mô cầu. Các triệu chứng của bệnh có thể xuất hiện một cách nhanh chóng bao gồm các biểu hiện thông thường như:
- Sốt và ớn lạnh, thay đổi trạng thái tâm thần, buồn nôn và nôn, nhạy cảm với ánh sáng hay sợ ánh sáng, nhức đầu dữ dội kèm theo với đó là triệu chứng nhức mỏi xương cổ.
- Mặt khác, bệnh còn biểu hiện qua một số triệu chứng như kích động, giảm sự tập trung cũng như tỉnh táo, trẻ sơ sinh thường bú kém và khó chịu hay khóc quấy, thở nhanh, thở gấp, có một số các tư thế bất thường như với đầu về phía trước, cổ cong về phía sau (opisthotonos), fontanelles phồng ở trẻ sơ sinh.
- Khi đến gặp bác sỹ, sau khi quan sát và kiểm tra tổng quát, một số triệu chứng thường hay hiển thị đó chính là nhịp tim nhanh, sốt, thay đổi trạng thái tâm thần, đau cổ.
Biến chứng
- Gây tổn thương não
Bệnh viêm màng não do tụ cầu có thể đem lại nhiều biến chứng nguy hiểm, khó lường như làm tổn thương não, sự tích tụ của chất lỏng giữa hộp sọ và não tràn dịch dưới màng cứng, mất thính lực, não úng thủy, co giật, nhiễm trùng tụ cầu khuẩn trong một số khu vực, bộ phận khác của cơ thể chúng ta.
Gây áp xe não, áp xe dưới màng cứng, ổ tụ mủ dọc huyết quản, viêm tắc tĩnh mạch, viêm quanh mạch máu não
Tắc nghẽn dịch não tủy gây cản trở lưu thông dịch não tủy. Ngoài ra còn các biến chứng ngoài hệ thần kinh như sốc độc tố, xuất huyết phủ tạng, viêm khớp, viêm nội mạc, viêm thận, viêm phổi
- Biến chứng với trẻ nhỏ
Riêng với trẻ em, trẻ sơ sinh bệnh viêm màng não do tụ cầu còn có một số triệu chứng như trẻ có các vấn đề trong việc ăn uống, đi vệ sinh, tiếng kêu the thé, khó chịu, sốt dai dẳng, sốt kéo dài và không tìm ra được nguyên nhân chính xác.Tư thế bất thường với đầu và cổ cong về phía sau
Lúc này, bố mẹ nên đưa con đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và điều trị bệnh viêm màng não do tụ cầu một cách sớm nhất và đem lại hiệu quả cao nhất, tránh để lại các biến chứng, hầu quả nặng nề, thậm chí bệnh còn có thể cướp đi sự sống của những đứa trẻ.
Trẻ em và người lớn trên 50 tuổi là đối tượng có thể có nguy cơ tử vong cao nhất nếu bị bệnh.
Di chứng
- Lác, điếc, câm, mù, hội chứng não nước
- Tổn thương thần kinh khu trú gây liệt 1 chi hoặc nửa người, liệt 2 chi dưới, tổn thương dây thần kinh sọ não.
- Giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ, rối loạn tâm thần.
- Động kinh.
- Nhiễm trùng tụ cầu khuẩn trong một khu vực khác của cơ thể.
4. Điều trị bệnh bằng Đông y và Nam y
Điều trị bằng Đông Y
- Ngưu hoàng
Công dụng: Trị sốt cao, phát cuồng, nói mê, bổ huyết
Liều dùng: Ngưu hoàng là sạn (sỏi) tìm thấy trong túi mật của bò có bệnh (Bos taurus var domesticus gmellin) hoặc trâu có bệnh (Bubalus bubalis L). Khi dùng lấy ra tán bột dùng đến đâu tán nhỏ đến đó và nên dùng ngay. Ngày dùng 0.3 -0.6g
Điều trị bằng Nam Y
- Cúc hoa
Công dụng: Tán phong nhiệt, giáng hỏa, giải độc
Cách thực hiện: Hái hoa cúc mới chớm nở sau đó phơi râm hoặc sấy lửa nhẹ rồi dùng sống. Ngày dùng 6-12g
- Mã tiền
Công dụng: Ổn định trạng thái tinh thần, thiếu máu
Cách thực hiện: Cho cát vào nồi đất rang đến 100 độ C rồi bỏ hạt mã tiền vào sao tới 200 độ C. Khi ngoài vỏ có đường tách nẻ thì lấy ra sàng bỏ cát, cho hạt vào máy quay cho hết lông nhung để không gây ngứa cổ họng. Sau đó tán bột
Liều dùng: 1 lần dùng 0.4g tối đa 1 ngày dùng 1g
- Giun đất
Công dụng: Thanh nhiệt, giải độc, cứng mạch máu, chữa những chứng bệnh dịch
Nguyên liệu: Rửa sạch giun đất rồi dùng nứa nhọn sâu vào đầu giun rạch 1 đường theo chiều dọc. Rửa sạch ruột sau đó nhúng vào nước nóng cho giun cứng và sạch sẽ nhớt. Tiếp đến đem phơi hoặc sấy khô cho giòn.
Cách dùng: Lấy giun đã sấy giòn đem tẩm rượu hoặc gừng rồi sao qua, tán bột. Ngày dùng 6-12g dưới dạng thuốc đã sắc hoặc 2-4g dạng thuốc bột.
5. Cách phòng tránh bệnh viêm màng não do tụ cầu
Tuyên truyền giáo dục sức khỏe
Trang bị kiến thức cần thiết cho người dân, thực hiện nhiều chính sách tuyên truyền giáo dục hiệu quả.
Cung cấp các thông tin về bệnh viêm màng não do tụ cầu cho nhân dân, nhất là những nơi có nguy cơ xảy ra dịch, để phát hiện bệnh sớm, cách ly và thực hiện phòng chống dịch.
Vệ sinh môi trường sống
Vệ sinh phòng bệnh.
Nhà ở, nhà trẻ, lớp học phải thông thoáng, sạch sẽ và có đủ ánh sáng không cho nguồn bệnh có cơ hội sinh sôi và phát triển.
Tại nơi có ổ dịch cũ cần tăng cường giám sát phát hiện sớm các trường hợp bệnh để kịp thời cách ly và chữa trị.
Mọi người cũng không nên coi thường các vết xước trên tay chân, vết cắt, mụn nhọt gây sưng và có mủ. Không tự ý dùng kháng sinh hay thuốc bôi, đắp lá và không được cào xước vùng da bị viêm…
Cần trị triệt để các bệnh ngoài da để tránh tụ cầu xâm nhập vào đường máu.
Tăng cường bổ sung vitamin, chế độ ăn uống nhiều đạm, đủ dinh dưỡng và khoa học giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể.
Vệ sinh cá nhân thật tốt bằng cách tắm rửa hằng ngày với nước sạch, nhất là trẻ sơ sinh bụ bẫm có nhiều nếp kẽ, nếp gấp chứa nhiều mô hôi bã nhờn.
Mỗi khi ra đường nên đeo khẩu trang để tránh hít phải bụi bẩn. Rửa tay sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
Đối với người bị bệnh
- Cách ly với những người khác, ngăn chặn sự hỏi thăm bệnh nhân.
- Hạn chế tụ họp tụ tập đông người, hạn chế sự đi lại giữa nơi có dịch và các nơi khác.
- Sát khuẩn, tẩy uế và các chất bài tiết của bệnh nhân để hạn chế lây lan.
Trên đây là một số thông tin về căn bệnh viêm màng não do tụ cầu nguy hiểm chúng tôi muốn cung cấp thêm cho các bạn đọc giả để từ đó trang bị thêm cho bạn thân nhiều kiến thức để bảo vệ gia đình và người thân.
Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không nên áp dụng khi không có sự hướng dẫn và sử dụng từ bác sĩ.
