Trong số các biện pháp tránh thai được áp dụng rộng rãi hiện nay thì tránh thai bằng tiêm thuốc được xếp vào một trong những phương pháp có tỷ lệ phòng tránh hiệu quả cao lên tới 99,6%.
Đối với những người không muốn dùng các biện pháp như bao cao su hay uống thuốc thì việc tiêm có thể đáp ứng được các điều kiện thay thế mà người sử dụng mong muốn. Tuy nhiên, biện pháp này bên cạnh những mặt có lợi rất lớn thì cũng còn những lưu ý cần chị em hết sức để tâm để áp dụng phương pháp này được đúng cách và an toàn.
Cơ chế của việc tránh thai bằng tiêm thuốc
Thuốc tiêm tránh thai đã được phát triển từ những năm 60, 70 của những thập niên trước và đã được sử dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia như 1 trong những biện pháp tránh thai an toàn.
Thuốc tiêm tránh thai được chia làm 2 dạng
- Loại 1 có chứa các thành phần progestin, estrogen.
- Loại 2 chỉ chứa progestin bao gồm DMPA và NETEN (trong đó thuốc chứa DMPA được khuyến khích sử dụng rộng rãi).
Cơ chế hoạt động của thuốc tiêm
Đối với tránh thai bằng tiêm thuốc thì khi thuốc vào đến cơ thể sẽ giải phóng hormone progestin làm ức chế hoàn toàn quá trình rụng trứng, đồng thời làm giảm sự tiết chất nhầy ở cổ tử cung người nữ, làm khiến tinh trùng không thể thâm nhập.
Bên cạnh đó, tiêm thuốc cũng giúp làm mỏng niêm mạc tử cung khiến trứng không thể làm tổ và qua đó ngăn chặn việc thụ thai.
So với uống thuốc tránh thai thì việc tiêm thuốc tránh thai có hiệu quả cao hơn và tác dụng nhanh hơn do thuốc ngấm trực tiếp vào máu dưới da.
2. Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp tránh thai bằng tiêm thuốc
Mỗi phương pháp tránh thai sử dụng đều có những ưu và nhược điểm riêng, hiểu rõ các ưu và nhược điểm này sẽ giúp chị em cân nhắc kỹ hơn về lựa chọn của bản thân.
Ưu điểm
- Một liều dùng của thuốc tiêm DMPA 150mg hấp thu chậm, tác dụng kéo dài lâu. Khi tiêm thuốc tránh thai, hiệu quả sẽ kéo dài trong 3 tháng và bạn hoàn toàn không phải dùng thêm bất cứ biện pháp tránh thai nào khác.
- Thuốc không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của chị em phụ nữ về sau này.
- Thuốc có thể sử dụng được cho các chị em đang cho con bú do thuốc chỉ qua sữa một phần rất nhỏ và không đủ khả năng làm ảnh hưởng gì đến bé. Thuốc thậm chí còn có khả năng duy trì và tăng sự tiết sữa ở bà mẹ đang cho con bú.
- Không gây ra các rối loạn đến mạch hay huyết áp, an toàn cho hệ miễn dịch và quá trình sản xuất steroid trong cơ thể.
- Không gây phù nề cho người sử dụng hay làm phát triển u xơ tử cung, người đang bị u xơ cũng có thể sử dụng được.
- An toàn để sử dụng cho người mắc bệnh van tim, tuy nhiên chỉ ở các trường hợp chưa biến chứng
Nhược điểm
- Ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt
Một trong những nhược điểm thường thấy của biện pháp tránh thai bằng tiêm thuốc này là ảnh hưởng rõ rệt đến chu kỳ kinh nguyệt của chị em. Bạn có thể sẽ có chu kỳ kinh không đều, chậm kinh, thậm chí mất kinh hoặc rong kinh trong quá trình sử dụng biện pháp.
Mất kinh
Điều này xảy ra do khi sử dụng thuốc tiêm tránh thai chỉ chứa progestin thì lượng progestin trong cơ thể sẽ cao hơn lượng estrogen tự nhiên khiến niêm mạc không dày lên và bong ra nên không có hiện tượng chảy máu như khi hành kinh bình thường.
Theo số liệu thống kê thì khoảng 60% số người sử dụng có triệu chứng này. Tuy nhiên, đây không phải là điều gì đáng lo ngại cả bởi hiện tượng này được cho là thông thường ở phần lớn người dùng, không gây ảnh hưởng gì đến khả năng sinh sản về sau này cho chị em.
Rong kinh
Hiện tượng này cũng có thể xuất hiện khi dùng thuốc tiêm tránh thai. Rong kinh là kinh nguyệt có thể kéo dài từ 7 – 8 ngày trong chu kỳ kinh nguyêt, lượng máu có thể như bình thường hoặc nhiều hơn.
Hiện tượng này thường chỉ xuất hiện ở 1 vài mũi tiêm đầu và sẽ dần tự ổn định theo thời gian. Bạn hoàn toàn có thể thực hiện việc tiêm tiếp các mũi sau bình thường nhé.
Rong huyết
Xuất hiện xuất huyết ở giữa chu kỳ hành kinh nhưng sẽ tự hết và không cần điều trị gì.
- Gây ra 1 vài tác dụng phụ không mong muốn
Gây loãng xương ở nữ giới trong bất cứ độ tuổi nào do các thành phần trong thuốc làm giảm sự kết dính của xương. Tác động này thường sẽ xảy ra khá nhanh và ảnh hưởng nhiều khi sử dụng thuốc kéo dài quá 2 năm, nhưng lại rất hiếm xảy ra nếu chỉ duy trì trong vòng 2 năm.
Vậy nên chị em cần lưu ý không nên sử dụng biện pháp này quá 2 năm, mà sau thời gian đó nên can nhác sử dụng sang 1 biện pháp khác phù hợp.
Thuốc tiêm tránh thai cũng có thê làm thay đổi tâm trạng ở chị em sau khi sử dụng do lượng hormone trong cơ thể thay đổi. Các biểu hiện có thể sẽ giống với thời kỳ đầu mang thai như vui, buồn, giận hờn thất thường, chán nản, mệt mỏi. Nếu các dấu hiệu kéo dài có thể sẽ cần đến điều trị và sẽ hết sau một thời gian.
Có thể gây tăng cân ở chị em, cân nặng được ghi nhận có thể tăng lên 5% trong vòng 6 tháng đầu và việc tăng cân có thể vẫn tiếp tục theo thời gian sử dụng thuốc. Có tới 25 % số chị em được khảo sát đã tăng tới 10kg sau 10 năm sử dụng biện pháp tránh thai bằng tiêm thuốc.
Một vài các tác dụng phụ có thể xuất hiện ngay khi thực hiện tránh thai bằng tiêm thuốc như đau đầu, chóng mặt, dị ứng với thuốc, buồn nôn.
Các tác dụng phụ do hormone progestorone gây ra như rụng tóc, giảm ham muốn tình dục, chuột rút, tăng mọc lông trên cơ thể và có thể chỉ hết khi hormone này biến mất.
Các tác dụng phụ này đối với mỗi thể trạng khác nhau mà cũng xuất hiện khác nhau.
Không giống với thuốc uống, thuốc tiêm tuy an toàn và hiệu quả cao, tác dụng nhanh chóng hơn thuốc uống tránh thai nhưng chị em cần lưu ý là khi xảy ra tác dụng phụ không thể chịu đựng được thì lại không thể đưa thuốc ra ngoài cơ thể ngay được mà cần phải chờ đến khi các tác dụng phụ tự hết.
Do đó, việc khám sức khỏe và tư vấn chuyên khoa là rất cần thiết để tránh những trường hợp không mong muốn.
3. Những lưu ý cần biết khi tránh thai bằng tiêm thuốc
Quan hệ sau khi tiêm thuốc
Để việc tiêm thuốc đảm bảo hiệu quả tránh thai tuyệt đối thì có một số điều bạn sẽ cần phải lưu ý trong quan hệ vợ chồng nhé. Trong đó, thời gian bạn thực hiện tiêm thuốc sẽ có tác động quyết định về thời gian quan hệ an toàn.
- Trong tuần đầu tiên
Nếu việc tiêm thuốc được thực hiện từ ngày thứ nhất đến ngày thứ 7 trong chu kỳ kinh nguyệt của chị em thì các chị em có thể hoàn toàn yên tâm về tác dụng của thuốc nhé.
Bởi trong khoảng thời gian này thuốc sẽ phát huy hiệu quả tức thì ngay sau khi tiêm, chị em hoàn toàn có thể yên tâm về chuyện vợ chồng mà không sợ sự cố ngoài ý muốn.
- Sau tuần đầu tiên
Đối với các trường hợp tiêm thuốc sau ngày thứ 7 của chu kỳ thì chị em lưu ý cần thiết phải sử dụng thêm một biện pháp phòng tránh đi kèm khi quan hệ trong vòng 24 tiếng tính từ thời điểm bắt đầu tiêm thuốc mới đảm bảo được hiệu quả phòng tránh thai tuyệt đối.
Sau thời gian đó, bạn có thể quan hệ vợ chồng bình thường mà không cần lo lắng gì nhé.
Mang thai sau khi tiêm thuốc
Đối với viêc tránh thai bằng tiêm thuốc thì khi chị em có ý định mang thai chỉ cần ngừng việc tiêm thuốc. Khi ngừng tiêm thuốc, kinh nguyệt cũng sẽ quay trở lại để chị em sẵn sàng cho việc thụ thai. Tuy nhiên, thời gian kinh nguyệt quay trở lại ở mỗi người cũng không giống nhau.
Ở một số người có thể chỉ mất vài ngày, vài tuần tùy thuộc chu kỳ, nhưng ở một số người khác có thể phải mất vài tháng mới thấy lại kinh nguyệt. Tùy thuộc vào thời gian quay trở lại của kinh nguyệt mà thời gian thụ thai nhanh hay chậm cũng bị ảnh hưởng theo.
Ở một số trường hợp, chị em có thể vốn đã có kinh nguyệt không đều nên khi dừng thuốc phải chờ đợi khá lâu, thậm chí việc thụ thai cũng có thể khó khăn hơn. Chị em cần thăm khám sức khỏe thường xuyên và có những tư vấn cụ thể về tình trạng cơ thể khi quyết định sử dụng phương pháp này bạn nhé.
4. Các đối tượng không nên sử dụng thuốc
Nếu các chị em thuộc vào một trong số các trường hợp sau đây thì không nên dùng biện pháp tránh thai bằng tiêm thuốc.
- Các bạn nữ dưới 16 tuổi tránh không sử dụng biện pháp này.
- Phụ nữ trong thời kỳ mang thai hoặc đang nghi ngời có thai.
- Người đang bị các bệnh như ung thư vú, ung thư buống trứng hoặ nghi ngờ có khối u vú.
- Phụ nữ đang bị các bệnh mãn tính như lao phổi, động kinh, bệnh cao huyết áp, bệnh tim mạch, bệnh tiểu đường, tuyến giáp, bệnh gan mật..
- Người mắc các bệnh về suy giảm miễn dịch như HIV/AIDS, người mắc các bệnh lây truyền qua đương tình dục STD.
- Người đã từng có các xuất huyết bất thường.
- Người bị các tác dụng phụ khi sử dụng thuốc tránh thai.
Trên đây là các thông tin hữu ích về việc sử dụng biện pháp tránh thai bằng tiêm thuốc để chị em cân nhắc khi có nhu cầu sử dụng phương pháp này. Các thông tin mang tính tham khảo cao và phục vụ nhu cầu tìm hiểu của chị em.
Việc quyết định có sử dụng hay không vẫn cần được sự tư vấn kỹ càng của bác sỹ chuyên môn. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc về nhà và tự thực hiện biện pháp tiêm vì có thể gây ra những nguy hiểm khó lường bạn nhé!
Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không nên áp dụng khi không có sự hướng dẫn và sử dụng từ bác sĩ.
