Tâm thần phân liệt là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị như thế nào? Đây cũng là câu hỏi được nhiều người thắc mắc trong thời gian gần đây. Để giúp các bạn có thêm thông tin về bệnh này hãy cùng bài viết tham khảo dưới đây tìm hiểu kĩ hơn nhé!
1. Tâm thần phân liệt là bệnh gì?
Tâm thần phân liệt là một chứng bệnh rối loạn thần kinh. Bệnh này khiến tư duy người bệnh trở nên đảo lộn và tách khỏi lối sống thực tại. Đây là bệnh mãn tính và thường người bệnh phải trải qua một quãng thời gian dài. Sau đó bệnh trở nên phức tạp và trở nên khó chữa trị.
Người bệnh có thể có những hành vi nghiêm trọng như lẫn lộn phương hướng, hay quên, không phân biệt được giữa thực tại và ảo giác.
Tuy những suy nghĩ lệch hướng, sống trong ảo giác không gây nguy hiểm cho người bệnh, nhưng nếu triệu chứng này trở nên trầm trọng hơn thì không dự đoán được hậu quả sau này. Chính vì thế, đây được xem như căn bệnh nguy hiểm và cần được quan tâm và chữa trị kịp thời.
2. Nguyên Nhân của bệnh tâm thần phân liệt
Hiện nay, chưa có thông tin nào xác định rõ nguyên nhân của bệnh. Tuy nhiên bên cạnh đó, các bác sĩ chuẩn đoán theo một số nguyên nhân chính tác động sau đây:
Yếu tố di truyền:
Bệnh này thường được chuẩn đoán theo yếu tố di truyền gây nên, đặc biệt từ những thành viên huyết thống trong gia đình. Theo thống kê, nếu trong gia đình có cha hoặc mẹ mắc tâm thần phân liệt thì nguy cơ các con mắc bệnh cũng chiếm tỉ lệ 12%.
Yếu tố sinh hoá:
Một số thành phần hóa học trong não cũng là nguyên nhân gây bệnh, đặc biệt là chất Dopamine.
Yếu tố gia đình:
Yếu tố gia đình được xem như nguyên nhân chính gây nên bệnh. Những áp lực, căng thẳng trong gia đình dễ gây cho người bệnh bị rối loạn. Hơn nữa, trường hợp dễ phát tác bệnh cũng do xung đột hay tình huống gây sốc cho người bệnh.
Yếu tố môi trường:
Yếu tố môi trường cũng góp phần gây nên bệnh cho con người. Theo nghiên cứu cho thấy cuộc sống bên ngoài xã hội gặp nhiều áp lực, khiến con người trở nên stress, bế tắc.
3. Triệu chứng, dấu hiệu nhận biết người bị tâm thần phân liệt
Hoang tưởng:
Hoang tưởng được xem như biểu hiện rõ ràng nhất cho người mắc bệnh tâm thần phân liệt. Đó là những ý nghĩ sai lầm, không phù hợp với cuộc sống thực tế, cho bản thân luôn luôn đúng, áp đặt mình vào lối suy nghĩ sai trái. Người bệnh thông thường có hoang thưởng với nhiều nội dung da dạng như:
- Hoang tưởng tự cao:
Đây cũng là biểu hiện thường gặp ở những bệnh nhân mắc bệnh này. Thường họ luôn suy nghĩ mình làm được điều mà trước đó chưa từng làm, luôn suy nghĩ mình cao siêu, vĩ đại hơn người khác.
- Hoang tưởng bị hại:
Trường hợp này, người bệnh thường xuyên suy nghĩ những người xung quanh đang tìm cách hại mình. Trong khi đó thực tế thì không như vậy nên họ thường cảm thất rất lo lắng, sợ hãi và có suy nghĩ đề phòng tất cả những người bên cạnh.
- Hoang tưởng chi phối:
Đây là biểu hiện mà bệnh nhân luôn ảo tưởng có một thế lực, con người vô hình nào đó đang chi phối về cả hành động lẫn suy nghĩ của mình.
Những bệnh nhân có những hiện hoang tưởng này thường khó nhận biết và khó có thể chế ngự được họ mà cần một thời gian điều trị lâu dài và sự quan tâm, chăm sóc chu đáo từ người thân.
Ảo thanh:
Ảo thanh là biểu hiện bệnh nhân thường xuyên nghe được một hoặc nhiều giọng nói bên cạnh tai. Nội dung thường xuyên được nghe thấy là những lời cáo buộc, đe dọa, chửi bới, nhạo báng người bệnh. Lúc này người bệnh thường phản ứng lại bằng một số hành động như bịt tai, hú hét, hoang mang để tự vệ và chối bỏ những âm thanh ảo tưởng đó.
Rối loạn khả năng suy nghĩ:
Đây là trưởng hợp khi bệnh nhân nói những lời nói khó nghe, người bên cạnh không hiểu họ đang nói về điều gì hoặc trường hợp bệnh nhân đang nói mà đột ngột ngưng và sau đó lại tiếp tục lẩm bẩm về nó.
Mất đi ý muốn làm việc:
Người bệnh đầu tiên sẽ có biểu hiện chán nản, muốn từ bỏ công việc đang làm hoặc đang làm tốt công việc nhưng lại trở nên hậu đậu, thường xuyên mắc lỗi trong mọi việc. Nếu trường hợp nặng hơn là không để ý đến việc ăn uống, vệ sinh cá nhân… Điều cần lưu ý là biểu hiện này khá khó để nhận biết được tình trạng bệnh.
Giảm sự biểu lộ tình cảm:
Khả năng biểu lộ cảm xúc hàng ngày bị hạn chế. Bệnh nhân không phản ứng lại với những tình huống vui buồn trong cuộc sống hoặc phản ứng ngược lại với cảm xúc, lúc vui thì biểu lộ ra cảm xúc buồn mà lúc buồn thì biểu lộ ra cảm xúc vui.
Sự cách ly xã hội:
Bệnh nhân dần có biểu hiện xa cách mọi người, ngại hoặc không muốn tiếp xúc với bất kì ai. Đặc biệt, cả những người thân quen trong gia đình, bạn bè cũng trở nên xa cách, không muốn nói chuyên.
Với trường hợp này, bệnh nhân bị hạn chế khả năng nói chuyện hoặc do không muốn nói chuyện cùng người khác vì lo sợ một điều gì đó, sợ người khác hại mình.
Không nhận thức được rằng bản thân mình đang bị bệnh:
Thông thường, đa số người bệnh không nghĩ mình đang bị tâm thần phân liệt nên họ từ chối điều trị và gặp các bác sĩ chuẩn đoán bệnh.
Ngoài ra, một số dấu hiệu sớm của bệnh mà mọi người cần biết như: rối loạn giấc ngủ, ăn không ngon, luôn cảm thấy mệt mỏi, mất hứng thú với mọi việc xung quanh, dần cách li với người thân, xã hội. Hơn nữa, một số người thường có xu hướng ở nhà một mình, ít giao tiếp, khả năng tư duy và làm việc kém hơn, lời nói trở nên khác lạ, bí hiểm và đứt quãng.
Một số hành vi thường thấy như: Hay nằm ở nhà cả ngày trên giường, thường đi lang thang khắp nói, cảm xúc trở nên thờ ơ, luôn suy nghĩ mình thuộc thế giới khác, luôn đề phòng với mọi người và thế giới bên ngoài. Ngoài ra, một số bệnh nhân còn có hành động lạ như đập phá, luôn tức giận với mọi thứ, tính khí nóng nảy…
Nếu người nhà hoặc bạn bè của bệnh nhân gặp những biểu hiện tương tự phía trên, cần mang người bệnh đến để xét nghiệm và điều trị kịp thời, tránh tình trạng bệnh ngày càng nặng và có thể gây nguy hiểm bất kì lúc nào.
4. Phương pháp chữa tại nhà bệnh tâm thần phân liệt
Phương pháp chữa bệnh bằng thuốc
Chữa bệnh bằng thuốc là phương pháp phổ biến nhất hiện nay. Kết hợp cùng điều trị và uống thuốc mang đến hiệu quả tốt nhất cho bệnh nhân. Hiện nay, có rất nhiều loại thuốc được sản xuất dành cho bệnh nhân tâm thần phân liệt, tùy theo tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp để sử dụng tại nhà.
Một số loại thuốc được sử dụng cho bệnh nhân như: chlopromazin, risperidon, olanzapin, clozapin, quitiapin…
Phương pháp chữa bệnh bằng tâm lý
Đây là biện pháp nhằm can thiệp trực tiếp với bệnh nhân. Tâm thần phân liệt chủ yếu là do tâm lí bị rối loạn nên cần được sử dụng liệu pháp điều trị mới mang lại hiệu quả tốt được.
Tại các bệnh việc tâm thần, các bác sĩ chuyên ngành thực hiện điều trị tâm lí cho bệnh nhân. Thường sẽ tác động trực tiếp vào tâm lí bằng một số phương pháp như ám thị, thôi miên.
Ngoài ra, một số tác động giác tiếp như các mô hình tiến bộ từ bệnh viện để tránh việc bệnh nhân không cảm thấy bị giam giữ hay cách ly với cuộc sống bên ngoài.
Hơn thế nữa, cũng với đội ngũ bác sĩ có kinh nghiệm cao có thể giúp cho bệnh nhân hoàn toàn tin tưởng và hợp tác chữa trị hiệu quả hơn.
Chữa bệnh tâm thần bằng phương pháp lao động – tái thích ứng xã hội
Việc thực hiện phương pháp lao động ở đây nhằm mục đích giúp cho người bệnh hồi phục các hoạt động quen thuộc của người bệnh. Người bị bệnh nếu không được hoạt động và làm việc như bình thường dễ gây nên tình trạng tự kỉ, tinh thần chán nản và ngày càng dễ bị sa sút hơn.
Liệu pháp lao động là phương pháp cơ bản giúp cho người bệnh thích ứng dễ dàng hơn với xã hội. Nếu có lao động, có tổ chức thì mới giúp cho người bệnh dễ hòa nhập cùng tập thể, cộng đồng.
Hiện nay, một số những bệnh viện điều trị cho người mắc tâm thần phân liệt luôn mở ra những khu vui chơi, thư giãn cho người bệnh. Không chỉ giúp họ tập trung ý chí, tinh thần sảng khoải, không lo nghĩ và nhanh chóng khỏi bệnh.
Thay vì chỉ cho họ ở nhà và ngồi một chỗ thì những hoạt động lao động, nhẹ nhàng thư thái sẽ hỗ trợ tốt hơn cho quá trình trị liệu.
5. Cách phòng ngừa bệnh tâm thần phân liệt
Qua những thông tin trên về bệnh, chúng ta nên biết cách phòng tránh theo một số những cách đơn giản sau đây:
- Nên tạo môi trường làm việc cũng như đời sống cá nhân lành mạnh, hạn chế những tạo các sang chấn tâm lí.
- Nên giải quyết những mâu thuẫn, xung đột một cách nhẹ nhàng, không làm nghiêm trọng hóa vấn đề làm ảnh hưởng đến người thân trong gia đình cũng như những mối quan hệ bên ngoài xã hội.
- Những mâu thuẫn không nên kéo dài và nên giải quyết nhanh chóng, xây dựng tình đoàn kết giữa các tập thể với nhau
- Những người đang gặp vấn đề tâm lí cần được chia sẻ, quan tâm và có cách giải quyết đúng mực giúp họ tìm được lối thoát. Tránh bi quan hay chán nản mà nên tìm hướng đi đúng nhất khi gặp vấn đề khó khăn.
- Với những bệnh nhân chưa biết rõ nguyên nhân bệnh tâm thần phân liệt nên điều trị và xét nghiệm kịp thời tránh bệnh ngày càng nặng và khó kiểm soát. Bệnh nhân mạn tính nên có tinh thần lạc quan, uống thuốc và kiên trì điều trị.
Qua những thông tin chia sẻ hữu ích trên về bệnh tâm thần phân liệt. Giúp cho chúng ta biết thêm về nguyên nhân, biểu hiện, cách chữa trị cũng như biết cách phòng ngừa bệnh tốt hơn. Ngoài ra, mỗi người nên hoạt động và suy nghĩ theo lối lành mạnh để tránh được các bệnh liên quan đến tâm thần cũng như có cuộc sống vui vẻ hơn.
Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không nên áp dụng khi không có sự hướng dẫn và sử dụng từ bác sĩ.
