Bệnh tắc tuyến lệ là tình trạng ống dẫn nước mắt bị chặn lại, gây rách mắt và sưng mí mắt. Bệnh gặp ở trẻ sơ sinh cao hơn và thường tự khỏi sau 12 tháng.
Tuy nhiên, bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi không kể giới tính, thường là hậu quả của nhiễm trùng hoặc chấn thương ở mắt.
1. Bệnh tắc tuyến lệ là gì?
Biểu hiện của nước mắt vẫn rơi khi bản thân người đó không có bất kỳ cảm xúc nào. Trường hợp này có thể xảy ra khi đang dùng máy tính, điện thoại, đang dọc sách thậm chí là không làm gì cả, người ta gọi là bệnh tắc tuyến lệ.
Đây là bệnh xảy ra khi hệ thống dẫn lưu nước mắt của mắt bị tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn.
Nước mắt không thể dẫn lưu bình thường dẫn đến tình trạng chảy nước mắt sống, mắt dễ bị kích ứng hoặc nhiễm trùng mắt mạn tính.
Bệnh tắc tuyến lệ có thể điều trị khỏi hoàn toàn. Tùy vào nguyên nhân gây tắc ghẽn, và độ tuổi người bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
2. Nguyên nhân
Hầu hết nước mắt bắt nguồn từ các tuyến lệ. Nước mắt xuống bề mặt của mắt để bôi trơn và bảo vệ nó, ngay sau đó chảy vào các lỗ nhỏ ở các góc của mí mắt trên và dưới.
Nước mắt sau đó đi thông qua các kênh nhỏ đến nơi gắn vào bên mũi, sau đó xuống các ống mũi lệ trước khi đổ vào mũi, nơi nó bị bốc hơi hoặc được hấp thụ lại.
Những nguyên nhân của bệnh tắc tuyến lệ mà chúng ta thường hay mắc phải và không để ý như: bị sưng tấy ở các tuyến lệ và khiến cho nước mắt chảy xuống mũi. Bị tổn thương do các tác động nhẹ hay mạnh ở mũi.
Thông thường khi chớp mắt, hai mí mắt sẽ tiết ra nước mắt và lượng nước mắt này sẽ được di chuyển xuống các tuyến lệ (các tuyến này thông với mũi). Nếu các tuyến lệ bị tắc, nước mắt sẽ tràn xuống mí mắt dưới.
Hiện tượng tuyến lệ bị tắc có thể xảy ra ở bất cứ khu vực nào trong hệ thống dẫn lưu nước mắt. Cũng có những trường hợp tuyến lệ bị tắc là do một dạng viêm nhiễm ở giữa vùng bên trong hốc mắt và sống mũi.
Tắc nghẽn do bẩm sinh
Bệnh tắc tuyến có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh, nhiều trẻ em bị tắc tuyến lệ bẩm sinh từ khi vừa mới sinh ra. Hệ thống dẫn lưu nước mắt của trẻ không phát triển đầy đủ hoặc do trẻ có tuyến lệ bất thường.
Những thay đổi liên quan đến tuổi tác
Ở những người lớn tuổi, các lỗ nhỏ dẫn lưu nước mắt có thể bị thu hẹp lại và gây ra tắc nghẽn.
Nhiễm trùng hoặc bị viêm
Nếu cơ thể bị nhiễm trùng mạn tính hoặc viêm mắt, hệ thống dẫn lưu nước mắt hoặc mũi có thể dẫn đến tắc ống dẫn nước mắt của cơ thể.
Viêm xoang mạn tính cũng có thể kích thích các mô trong cơ thể hình thành sẹo và làm tắc nghẽn hệ thống ống dẫn nước mắt.
Chấn thương
Những chấn thương xảy ra ở mũi như gãy mũi và mô sẹo cũng có thể làm tắc ống dẫn nước mắt, không xử lý kịp thời thì khả năng bị bệnh tắc tuyến lệ rất cao.
Khối u
Các khối u trong cơ thể có thể đè lên hệ thống ống dẫn nước mắt và cản trở sự dẫn lưu dẫn đến tắc tuyến lệ.
Thuốc hóa trị và xạ trị ung thư
Các loại thuốc hóa trị và phương pháp xạ trị ung thư có thể có một số tác dụng phụ, một trong những tác dụng phụ đó có thể gây nên bệnh tắc tuyến lệ.
Lưu ý: Đối với trẻ sơ sinh bị bệnh tắc tuyến lệ thường không cần thiết phải điều trị. Vì thường trẻ khi sinh ra có dấu hiệu bị bệnh này do cơ thể chưa hoàn thiện và tiếp xúc môi trường mới. Từ 1 đến 2 tuổi trẻ sẽ tự khỏi.
Tuy nhiên, các bậc cha mẹ khi chăm sóc trẻ cần nhớ vệ sinh mắt bé thật cẩn thận để tránh bị viêm nhiễm và bệnh không thể tự khỏi do bị viêm.
Nếu thấy mắt bé xuất hiện những dấu hiệu như đỏ, sưng hay vàng thì chứng tỏ mắt bé đang bị nhiễm trùng.
Ngoài ra, các bậc cha mẹ có thể thực hiện các kỹ thuật day, xoa nắn để giúp trẻ có thể cải thiện tình hình, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ về các bước tiến hành.
Hiện tượng tắc nghẽn của bệnh xảy ra tại bất kỳ điểm nào trong hệ thống thoát nước mắt. Khi điều đó xảy ra, nước mắt không thoát đúng, mắt chảy nước và tăng nguy cơ phát triển bệnh nhiễm trùng mắt và viêm.
3. Triệu chứng- dấu hiệu nhận biết
Dấu hiệu dễ nhận thấy nhất đó là việc chảy nước mắt không ngừng lại được, dù không bị tác động bất kỳ cảm xúc nào thì nước mắt vẫn cứ chảy.
Bên cạnh đó, việc chảy nước mắt này có thể dẫn tới nhiễm trùng mắt, làm tái phát những bệnh viêm mắt và nhiễm trùng mắt.
Một số dấu hiệu khác khi bị bệnh tắc tuyến lệ như: mắt bị đỏ ở lòng trắng của mắt, sưng đau, nhức ở góc trong của mắt, mí mắt bị đóng váng, mắt chảy mủ, mờ mắt, nếu nặng hơn sẽ xuất hiện máu ở mắt.
Nếu mắt đã bị chảy nước và bị rò rỉ hoặc là liên tục bị kích thích hoặc bị nhiễm bệnh bạn nên đi gặp bác sĩ ngay.
Vì một số trường hợp tắc tuyến lệ gây ra bởi khối u chèn ép vào hệ thống thoát nước mắt, xác định nhanh chóng lí do là khối u sẽ cho người bệnh lựa chọn phương pháp điều trị tốt hơn.
4. Cách điều trị bệnh
Khi nhận thấy những biểu hiện trên thì bạn nên tới ngay bác sĩ chuyên khoa để có cách chữa trị kịp thời và đúng đắn nhất.
Đừng chủ quan và không đi khám vì tắc tuyến lệ kéo dài không chỉ ảnh hưởng tới mắt mà còn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm túi lệ cấp, viêm màng não, nhiễm trùng huyết…
Thậm chí có thể gây ra tử vong khi bệnh kéo dài.
Phương pháp điều trị
-
Phẫu thuật
Phẫu thuật vẫn là điều trị hiệu quả nhất cho người lớn và trẻ em lớn tuổi bị chống chỉ định ống thông.
Nó cũng rất thành công ở trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi với ống dẫn nước mắt bị tật bẩm sinh, mặc dù nó thường được sử dụng sau khi phương pháp trị liệu khác đã được thử.
Các phẫu thuật được sử dụng để điều trị hầu hết các trường hợp bị rách ống, dựng lại các lối thoát cho nước mắt bằng mũi bình thường trở lại.
Trước tiên, sẽ được gây mê, hoặc gây tê tại chỗ nếu nó được thực hiện như là một thủ tục ngoại trú.
Các bác sĩ phẫu thuật truy cập vào hệ thống thoát nước mắt, sau đó tạo ra một kết nối mới, trực tiếp giữa túi nước mắt và mũi.
Tuyến đường mới đi qua các ống dẫn chảy vào mũi. Stents hay đặt ống thường được thực hiện trong các tuyến đường mới trong khi lành, và sau đó loại bỏ 3 – 6 tháng sau khi phẫu thuật.
Các bước trong thủ tục này khác nhau, tùy thuộc vào vị trí chính xác và mức độ tắc nghẽn, cũng như chuyên môn của bác sĩ phẫu thuật.
Mở thông túi lệ bên ngoài vẫn là phổ biến nhất được sử dụng và rất thành công, phương pháp phẫu thuật mở một ống dẫn nước mắt bị chặn.
Dưới gây mê, bác sĩ phẫu thuật làm một vết mổ ở mặt bên của mũi, gần nơi có vị trí túi nước mắt.
Sau khi kết nối các túi nước mắt đến khoang mũi và đặt một stent trong lối mới, bác sĩ phẫu thuật đóng các vết mổ với một vài mũi khâu.
-
Nội soi
Thủ tục tương tự có thể được thực hiện bằng cách sử dụng dụng cụ nội soi. Thay vì làm một vết mổ, bác sĩ phẫu thuật sử dụng một camera cực nhỏ và các công cụ nhỏ khác chèn vào qua lỗ mũi để vào hệ thống ống dẫn.
Đôi khi, một ánh sáng sợi quang được đưa vào để chiếu sáng các khu vực phẫu thuật. Những lợi ích của phương pháp này là không có vết mổ và vết sẹo, và việc hồi phục thường là nhanh hơn và dễ dàng hơn.
Các hạn chế là nó đòi hỏi một bác sĩ phẫu thuật với đào tạo đặc biệt, và tỷ lệ thành công là không cao như với các thủ tục mổ mở.
Tùy thuộc vào loại tắc nghẽn, bác sĩ phẫu thuật có thể đề nghị xây dựng lại toàn bộ hệ thống thoát nước mắt.
Thay vì tạo ra một kênh mới từ túi nước mắt vào mũi, các bác sĩ phẫu thuật sẽ tạo ra một tuyến đường mới từ góc trong của mắt đến mũi.
Sau phẫu thuật cho một ống dẫn nước mắt bị chặn, sẽ sử dụng một loại thuốc xịt mũi để ngăn chặn và giảm viêm nhiễm sau phẫu thuật, sẽ tiếp tục các loại thuốc này 2 – 3 lần một ngày trong 2 – 3 tuần.
5. Cách phòng ngừa bệnh
Không có cách nào để ngăn chặn lí do bẩm sinh bị rách ống dẫn.
Để giảm nguy cơ phát triển một ống dẫn nước mắt bị chặn sau khi sinh, hãy chắc chắn rằng trẻ mắc bệnh tắc tuyến lệ được điều trị kịp thời tránh viêm hoặc nhiễm trùng mắt. Để tránh nhiễm trùng mắt bạn nên:
- Tránh tiếp xúc với trẻ em và người lớn bị viêm kết mạc.
- Rửa tay thật kỹ và thường xuyên để loại bỏ vi khuẩn.
- Cố gắng không dụi mắt, chà mắt.
- Thay bút kẻ mắt và thuốc bôi mi thường xuyên và không chia sẻ mỹ phẩm với người khác.
- Nếu trường hợp đeo kính áp tròng, giữ hộp sạch sẽ theo các khuyến nghị được cung cấp bởi các nhà sản xuất và địa chỉ cung cấp kính mắt uy tín.
- Không nên hút thuốc gần trẻ nhỏ vì khói thuốc cũng là một trong những nguyên nhân gây kích ứng đường mũi của trẻ làm cho bệnh tắc tuyến lệ ở trẻ em thêm trầm trọng và dễ nhiễm khuẩn hơn.
Qua bài viết trên hy vọng bạn đã biết thêm nhiều hơn những nguyên nhân và cách phòng bệnh khi có những dấu hiệu bị bệnh tắc tuyến lệ để bảo vệ sức khỏe gia đình và bản thân mình tốt nhất.
Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không nên áp dụng khi không có sự hướng dẫn và sử dụng từ bác sĩ.
